Κυριολεκτικά, αφακία σημαίνει να μην έχεις φακό μέσα στο μάτι σου. Ειδικότερα, ένας φακός είναι διαυγής, οβάλ σχήματος και βρίσκετε πίσω από την ίριδα (έγχρωμο μέρος του ματιού σας) και την κόρη του ματιού. Εστιάζει τις ακτίνες φωτός στον αμφιβληστροειδή. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει φακός, το μάτι είναι εκτός εστίασης και η όραση είναι θολή.
Τι προκαλεί την αφακία;
Χειρουργείο καταρράκτη: Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού του ματιού. Με χειρουργική επέμβαση αφαιρείται ο καταρράκτης. Συνήθως, αντικαθίσταται με τεχνητό φακό (IOL ή ενδοφθάλμιο φακό). Πολλά βρέφη και μερικά μεγαλύτερα παιδιά απαλλάσσονται από IOL μετά την αφαίρεση του θολού φακού.
Τραυματισμός: Ο φακός μπορεί να καταστραφεί ή να χαθεί λόγου τραύματος.
Κληρονομικό ελάττωμα: Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα μωρά γεννιούνται χωρίς φακούς. Βέβαια, υπάρχουν και περιπτώσεις που γεννιούνται με αποκολλημένους ή μη φυσιολογικούς φακούς.
Συμπτώματα
Ένα από τα κύρια σύμπτωμα της Αφακίας είναι η θολή όραση, ωστόσο επηρεάζει επιπλέον:
Κοντινή όραση: Τα άτομα με αφακία είναι πολύ οξυδερκής ή δεν μπορούν να δουν καλά από κοντά. Επιπλέον, επηρεάζεται και η όραση από απόσταση.
Επανεστίαση: Τα μάτια χάνουν την ικανότητά τους να «προσαρμόζουν» ή να αλλάζουν εστίαση μεταξύ των αποστάσεων.
Χρωματική αντίληψη: Χρώματα στο οπτικό πεδίο του ασθενή μπορεί να φαίνονται ξεθωριασμένα. Ως αποτέλεσμα, η αφακία μπορεί να προκαλέσει ιριδοδένεση ή «τρεμούλιασμα» ίριδας. Χωρίς φακό ή IOL πίσω από αυτό, η ίριδα κουνιέται ή τρέμει καθώς κινείτε τα μάτια σας.
Διάγνωση
Αφακία σε ενήλικες και μεγαλύτερα παιδιά: Ο οφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει έντονο φως και μικροσκόπιο (Σχισμοειδής Λυχνία) με σκοπό να ανιχνεύσει την αφακία κατά τη διάρκεια μιας ολοκληρωμένης οφθαλμολογικής εξέτασης.
Εκ γενετής: Για τα αγέννητα μωρά, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αφακία μπορεί να ανιχνευθεί με υπερηχογράφημα.
Θεραπευτική αγωγή
Χειρουργική επέμβαση: Η αφακία αντιμετωπίζεται συνήθως με χειρουργική επέμβαση. Συγκεκριμένα, ένας φακός IOL αντικαθιστά τον κατεστραμμένο, αποκολλημένο ή χαμένο φακό. Στα νεογέννητα, το IOL εμφυτεύεται σε μεταγενέστερη χειρουργική επέμβαση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μάτι ενός νεογέννητου διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο για επιπλοκές με την τοποθέτηση ενός φακού IOL.
Φακοί επαφής: Οι ειδικοί φακοί επαφής μπορούν να προσφέρουν καθαρή όραση σε μωρά πολύ μικρά για φακούς αντικατάστασης IOL. Φοριούνται για ένα μήνα ή περισσότερο χωρίς να χρειάζεται αλλαγή. Οι ενήλικες μπορούν να φορούν aphakic φακούς επαφής χωρίς καμία δέσμευση.
Τα γυαλιά μπορούν να θεραπεύσουν την αφακία, αλλά λειτουργούν καλύτερα όταν και τα δύο μάτια είναι χωρίς φακούς. Δεν χρησιμοποιούνται τόσο συχνά όσο στο παρελθόν γιατί οι φακοί είναι πολύ παχύ και βαρύ και οι φακοί επαφής είναι διαθέσιμοι.
Τα μωρά και τα παιδιά με αφακία χρειάζονται θεραπεία το συντομότερο δυνατό.
Χωρίς θεραπεία, η αφακία μπορεί να οδηγήσει σε αμβλυωπία, η οποία μπορεί να είναι μη αναστρέψιμη. Συγκεκριμένα, όταν ο εγκέφαλος χάνει τη σύνδεσή με το μάτι με αποτέλεσμα η όραση να επηρεάζεται».
Πηγή : aao.org