Σήμερα, όλα τα παιδιά είναι αχώριστα απ’ το κινητό τους τηλέφωνο και τον Υ/Π. Καταναλώνουν πολλές ώρες μπροστά από μια οθόνη. Συγκεκριμένα, στα social media καθώς και σε φορητές κονσόλες παίζοντας παιχνίδια. Όμως, το μπλε φως που εκπέμπεται από τις ηλεκτρονικές συσκευές μπορεί να καταπονήσει τα μάτια.
Για να μειωθεί ο χρόνος των παιδιών στην οθόνη, ορισμένοι γονείς απαγορεύουν τα τηλέφωνα στο τραπέζι και το μεσημεριανό γεύμα. Άλλοι γονείς απαγορεύουν το παιχνίδια και το κινητό λίγο πριν τον βραδινό ύπνο.
Ωστόσο, η πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αποφυγή προβλημάτων υγείας είναι η αποχή από τις οθόνες για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, οι γονείς θα πρέπει να θέτουν χρονικά όρια στην καθημερινή χρήση της συσκευής των παιδιών τους. Για παράδειγμα, όταν έχουν συμπληρωθεί συνολικά 2 ώρες χρόνου οθόνης, θα πρέπει να αφήνουν τη συσκευή κάτω.
Ορισμός του “Χρόνου οθόνης”
Σύμφωνα με το The Vision Council, το 72% των Αμερικανών γονέων αναφέρουν ότι τα παιδιά τους καταναλώνουν περισσότερες από 2 ώρες την ημέρα σε κάποια οθόνη. Και είναι πολύ πιθανό, τα περισσότερα παιδιά να περνούν πολύ περισσότερο χρόνο στις συσκευές τους απ’ ότι πιστεύουν.
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, ο χρόνος τους στην οθόνη τείνει να αυξάνεται. Και, ακόμη και τα πολύ μικρά παιδιά, περνούν σημαντικό χρόνο κάθε μέρα κοιτάζοντας μία οθόνη. Σύμφωνα με το Common Sense Media, τα μικρά παιδιά στις ΗΠΑ περνούν τον ακόλουθο χρόνο κάθε μέρα χρησιμοποιώντας ψηφιακές συσκευές:
- Παιδιά κάτω των 2 ετών: 42 λεπτά την ημέρα.
- Από ηλικίες μεταξύ 2 έως 4 ετών: 2,5 ώρες την ημέρα.
- Παιδιά ηλικίας 5 έως 8 ετών: σχεδόν 3 ώρες την ημέρα.
Γιατί ο υπερβολικός χρόνος στην οθόνη μπορεί να είναι πρόβλημα για τα μικρά παιδιά;
Το Vision Council λέει ότι το 30% των γονέων αναφέρει ότι τα παιδιά τους εμφανίζουν τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Πονοκέφαλοι.
- Πόνος στον αυχένα/ώμο.
- Καταπόνηση των ματιών, ξηρά ή ερεθισμένα μάτια.
- Μειωμένο εύρος προσοχής.
- Κακή συμπεριφορά.
- Ευερέθιστα μάτια.
Οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα θα μπορούσε ενδεχομένως να επηρεάσει την ακαδημαϊκή απόδοση και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις του παιδιού.
Η ταχεία αύξηση της μυωπίας παγκοσμίως έχει συνδεθεί με την αυξημένη χρήση και την έκθεση σε ηλεκτρονικές συσκευές. Στη Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, το 65% των μαθητών στην 6η Δημοτικού είναι μυωπικοί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, τα ποσοστά μυωπίας ήταν παραδοσιακά χαμηλότερα. Αναφέρεται ότι περίπου οι μισοί νεαροί ενήλικες πάσχουν πλέον από μυωπία σε σύγκριση με 25% τη δεκαετία του 1970.
Γιατί το μπλε φως μπορεί να αποβεί επιβλαβές
Οι οθόνες LED των υπολογιστών και των φορητών ψηφιακών συσκευών εκπέμπουν ένα ευρύ φάσμα ορατού φωτός. Οι περισσότερες από αυτές τις ακτίνες είναι αβλαβείς. Ωστόσο, ένα μέρος του φωτός που εκπέμπεται από αυτές τις οθόνες είναι υψηλής ενέργειας ορατό φως που ονομάζεται «μπλε φως».
Το μπλε φως έχει μικρότερα μήκη κύματος και μεγαλύτερη ενέργεια από άλλες ορατές ακτίνες φωτός. Εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι ορισμένες ζώνες μπλε φωτός μπορεί να είναι επιβλαβείς για τον αμφιβληστροειδή του ματιού με την πάροδο του χρόνου.
Το μπλε φως παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού του σώματός μας. Αυτό είναι βασικά ένα εσωτερικό ρολόι που λειτουργεί στον εγκέφαλό μας. Αναλυτικά, κάνει κύκλους μεταξύ εγρήγορσης και υπνηλίας σε τακτά χρονικά διαστήματα σε μια περίοδο 24 ωρών. Ονομάζεται επίσης κύκλος ύπνου/αφύπνισης μας.
Η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως τη λάθος ώρα της ημέρας μπορεί να διαταράξει τον κανονικό κύκλο ύπνου/αφύπνισης ενός ατόμου. Με αποτέλεσμα, να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία.
Κίνδυνοι υπερβολικού χρόνου οθόνης για τα παιδιά
Όταν μιλάμε για τους κινδύνους του υπερβολικού χρόνου οθόνης για τα παιδιά, μιλάμε βασικά για τις επιπτώσεις του υπερβολικού μπλε φωτός.
Και ενώ είναι αλήθεια ότι το η χρήση των ψηφιακών συσκευών αυξάνει την έκθεση στο μπλε φως που λαμβάνουν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ο ήλιος εκπέμπει πολύ πιο επιβλαβές μπλε φως από τους υπολογιστές, τα ηλεκτρονικά tablet και smartphones.
Έτσι, η έκθεση στο μπλε φως από τις ψηφιακές συσκευές είναι μια πρόσθετη έκθεση. Εξάλλου τη μεγαλύτερη ποσότητα έκθεσης σε μπλε φως που λαμβάνει ένα άτομο είναι από το φως του ήλιου.
Ένας δεύτερος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ο χρόνος της έκθεσης. Η έκθεση στο μπλε φως από τον ήλιο συμβαίνει μόνο από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Ωστόσο, η έκθεση στο μπλε φως από την οθόνη μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, ακόμη και τη νύχτα.
Οι πιθανοί κίνδυνοι από τον υπερβολική έκθεση για τα παιδιά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως άμεσοι ή μακροπρόθεσμοι.
Άμεσοι κίνδυνοι
Οι άμεσοι κίνδυνοι από τον υπερβολικό χρόνο οθόνης εμφανίζονται γενικά σχετικά σύντομα μετά την επανειλημμένη έκθεση στο μπλε φως. Αρκετοί κίνδυνοι σχετίζονται με διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού που προκαλείται από τις ψηφιακές οθόνες κατά τη διάρκεια της νύχτας. Γεγονός που μπορεί να κάνει πολύ πιο δύσκολο τον ύπνο σε κανονική ώρα.
Η διαταραχή του ύπνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα προβληματική για τα παιδιά. Οδηγεί σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και κακή απόδοση στο σχολείο εξαιτίας της. Η διακοπή του ύπνου ή της αφύπνισης μπορεί επίσης να οδηγήσει τελικά σε αύξηση βάρους και προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν διαταραγμένους 24ωρους κύκλους ύπνου και δραστηριότητας είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν διαταραχές της διάθεσης, χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας και μεγαλύτερα αισθήματα μοναξιάς.
Μια διετή μελέτη σε περισσότερους από 2.500 κανονικούς μαθητές γυμνασίου του Λος Άντζελες διαπίστωσε ότι οι έφηβοι με μεγαλύτερη χρήση ψηφιακών συσκευών και περισσότερο χρόνο οθόνης κατά τη διάρκεια της μελέτης είχαν περίπου 10% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συμπτώματα ΔΕΠΥ μέχρι το τέλος της περιόδου μελέτης.
Οι ερευνητές τόνισαν, ωστόσο, ότι αυτό δεν αποδεικνύει μια άμεση σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί πλήρως η σχέση μεταξύ του χρόνου στην οθόνη και των συμπτωμάτων ΔΕΠΥ.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι
Η χρήση γυαλιών που φιλτράρουν το μπλε φως από τις ψηφιακές οθόνες μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης προβλημάτων στα μάτια του παιδιού στη μετέπειτα ζωή του.
Η αλήθεια είναι ότι οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι της σταδιακής έκθεσης στο μπλε φως από τη συχνή χρήση ψηφιακών συσκευών δεν είναι ακόμη γνωστοί. Αυτό συμβαίνει επειδή καμία προηγούμενη γενιά δεν έχει εκτεθεί σε συγκρίσιμα επίπεδα μπλε φως από ψηφιακές συσκευές από την παιδική ηλικία και μετά.
Θα χρειαστούν πιθανώς αρκετές δεκαετίες για να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του εκτεταμένου χρόνου οθόνης για τα παιδιά. Αλλά υπάρχει ήδη σχετική έρευνα που υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι συνετό να περιοριστεί η έκθεση ξεκινώντας από μικρή ηλικία.
Αποτελέσματα ερευνών
Για παράδειγμα, ερευνητές στην Ιαπωνία και την Ελβετία ερεύνησαν τι συνέβη στον αμφιβληστροειδή των γερασμένων ματιών από την έκθεση στο μπλε φως μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη.
Στη μελέτη, σε 79 μάτια προστέθηκε ένας διαυγής ενδοφθάλμιος φακός (IOL) που δεν εμπόδιζε το μπλε φως και σε 52 μάτια προστέθηκε ένας κίτρινος IOL που εμπόδιζε το μπλε φως. (Πριν από τη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, ο αμφιβληστροειδής χιτώνας όλων των ματιών προστατεύονταν από το μπλε φως από τον φυσικό φακό του ματιού που είχε θολώσει από τον καταρράκτη.)
Δύο χρόνια μετά την επέμβαση καταρράκτη, κανένα από τα μάτια που έλαβαν το κίτρινο IOL δεν εμφάνισε νέα ή επιδεινούμενα σημάδια εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (AMD). Ωστόσο, μεταξύ των ματιών που έλαβαν το διαυγές IOL, το 15% αυτών των ματιών παρουσίασαν νέα ή επιδεινούμενα σημάδια AMD.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης υποδεικνύουν ότι οι αμφιβληστροειδής των γερασμένων ματιών είναι πιο ευαίσθητοι σε οξειδωτική βλάβη από την έκθεση στο μπλε φως. Εάν αυτό είναι αλήθεια, τότε είναι ιδανικοί να ληφθούν μέτρα για τη μείωση της πρόωρης γήρανσης του αμφιβληστροειδούς. Ένας τρόπος είναι περιορίζοντας την ποσότητα της έκθεσης στο μπλε φως του ματιού.
Πώς να μειώσετε τον χρόνο οθόνης
Λοιπόν, τι μπορεί να κάνει ένας γονέας για να αποτρέψει τη βλάβη στα μάτια του παιδιού του (και στη γενικότερη υγεία) από τον υπερβολικό χρόνο που καταναλώνει στην ψηφιακή οθόνη; Είναι απίθανο τα παιδιά να μειώσουν τη χρήση ψηφιακών συσκευών. Η απάντηση βρίσκεται στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της ποσότητας μπλε φωτός ενώ χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές.
Γυαλιά οράσεως και γυαλιά ηλίου για μείωση του μπλε φωτός
Ο ήλιος εκπέμπει πολύ περισσότερο μπλε φως από τις ψηφιακές συσκευές. Όλα τα παιδιά πρέπει να φορούν γυαλιά ηλίου σε εξωτερικούς χώρους για να μειώσουν την έκθεσή τους στο επιβλαβές μπλε φως.
Μια λύση είναι να αγοράσετε γυαλιά οράσεως με φακούς που μειώνουν την ποσότητα του μπλε φωτός από τις ψηφιακές οθόνες. Ορισμένοι κατασκευαστές φακών παράγουν φακούς γυαλιών που φιλτράρουν το μπλε φως.
Μια άλλη επιλογή είναι να έχετε μια αντιανακλαστική επίστρωση που εμποδίζει το μπλε φως που εφαρμόζεται στους φακούς.
Μια τρίτη επιλογή είναι να αγοράσετε γυαλιά με φωτοχρωμικούς φακούς. Αυτοί οι ευαίσθητοι στον ήλιο φακοί μπλοκάρουν κάποιο τμήμα του μπλε φωτός σε εσωτερικούς χώρους και έχουν το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι μπλοκάρουν αυτόματα το επιπλέον μπλε φως από τον ήλιο σε εξωτερικούς χώρους, χωρίς να απαιτείται ξεχωριστό ζευγάρι συνταγογραφούμενα γυαλιών. Μια άλλη επιλογή – και η καλύτερη επιλογή για προστασία από το επιβλαβές μπλε φως από τον ήλιο – είναι ένα ζευγάρι πολωμένων γυαλιών ηλίου για εξωτερική χρήση.
Τι γίνεται αν το παιδί σας δε χρειάζεται γυαλιά;
Η πιο βολική επιλογή σε αυτή την περίπτωση είναι να αγοράσετε ένα προστατευτικό φίλτρο μπλε φωτός που μπορεί να εφαρμοστεί στην επιφάνεια των ψηφιακών συσκευών του παιδιού σας. Επίσης, θυμηθείτε να χρησιμοποιείτε τις λειτουργίες φιλτραρίσματος μπλε φωτός σε ορισμένες συσκευές (όπως το Night Shift της Apple) ή εφαρμογή ειδικής πλατφόρμας που εμποδίζουν το μπλε φως, όπως το f.lux και το Iris.
Θέστε όρια στον χρόνο οθόνης
Για να μειώσετε τον κίνδυνο να διαταράξει το παιδί σας τον κύκλο ύπνου/αφύπνισης, δημιουργήστε κανόνες για την αποχή από τις ηλεκτρονικές συσκευές. Τουλάχιστον μία ή δύο ώρες πριν από την προγραμματισμένη ώρα του ύπνου.
Ή ορίστε ένα χρονικό όριο στη χρήση του τηλεφώνου του παιδιού σας. Η Apple, η Google και άλλες εταιρείες τεχνολογίας παρουσίασαν πρόσφατα λειτουργίες διαχείρισης χρόνου και εφαρμογές που σας επιτρέπουν να παρακολουθείτε τον καθημερινό χρόνο οθόνης του παιδιού σας. Επισκεφτείτε τον ιστότοπο ή το κατάστημα του πωλητή του τηλεφώνου σας για να μάθετε περισσότερα.
Να είστε προνοητικοί ως γονείς. Περάστε περισσότερο ποιοτικό χρόνο μαζί με τα παιδιά σας, ώστε να αποφεύγουν την χρήση των κινητών τηλεφώνων τους.
Ακόμα καλύτερα; Προστατέψτε την όραση του παιδιού σας με οθόνες φιλτραρίσματος μπλε φωτός ενώ παρακολουθεί βίντεο, δημοσιεύει στιγμιότυπα και παίζει παιχνίδια.
Τέλος, προγραμματίστε ετήσιες οφθαλμολογικές εξετάσεις με έναν οφθαλμίατρο κοντά σας για να παρακολουθείτε την όραση και την υγεία των ματιών του παιδιού σας. Και μην ξεχάσετε να ρωτήσετε τον οφθαλμίατρό σας σχετικά με τις επιλογές προστασίας από το μπλε φως.
Πηγή:
allaboutvision.com