Ο αστιγματισμός είναι ένα διαθλαστικό σφάλμα κατά το οποίο τόσο τα μακρινά όσο και τα κοντινά αντικείμενα φαίνονται θολά και παραμορφωμένα. Αυτό συμβαίνει όταν ο κερατοειδής δεν είναι απολύτως σφαιρικός αλλά έχει διαφορετικές καμπυλότητες με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να εστιάζουν όχι σε ένα σημείο του αμφιβληστροειδούς αλλά σε δύο διαφορετικά. Σε αυτή την περίπτωση η εικόνα ενός αντικειμένου παραμορφώνεται (π.χ. ένα σημείο φαίνεται σαν σταυρός ή μια σφαίρα σαν μπάλα του ράγκμπι). Συνήθως ο αστιγματισμός εμφανίζεται σε συνδυασμό με τη μυωπία και την υπερμετρωπία.
Γενικότερα ο αστιγματισμός δεν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της ζωής. Στην περίπτωση σημαντικής μεταβολής του αστιγματισμού, αυτό μπορεί να υποδηλώνει άλλες σοβαρότερες καταστάσεις και χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Έχουμε διαφορετικά είδη αστιγματισμού, τα οποία είναι τα εξής:
Ομαλός : Οι δύο κύριοι άξονες είναι κάθετοι μεταξύ τους, συνήθως στις 90 ή 180 μοίρες.
Ανώμαλος : Οι δύο άξονες δεν είναι κάθετοι μεταξύ τους, αλλά λοξοί (κερατόκωνος, τραύματα κερατοειδούς, κερατίτιδες).
Μπορεί να είναι απλός μυωπικός ή υπερμετρωπικός ή σύνθετος και να συνδυάζεται με μυωπία ή υπερμετρωπία ή να είναι μικτός (πχ. υπερμετρωπία με μυωπικό αστιγματισμό).
Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται είτε με μία απλή μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ατόμου είτε με τοπογραφία του κερατοειδούς (pentacam, topolyzer)
Η τοπογραφία του κερατοειδούς μπορεί να πραγματοποιηθεί και με κερατόμετρο. Αυτή η συσκευή μετρά το ανακλώμενο φως από την επιφάνεια του κερατοειδούς. Μετρά την ακτίνα της καμπυλότητας του κερατοειδούς και βοηθά στο να εκτιμηθεί ο βαθμός της ανώμαλης καμπυλότητας του.