Τι είναι ο καταρράκτης;
Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσικού φακού του ματιού, που βρίσκεται πίσω από την ίριδα και την κόρη. Ο καταρράκτης αναπτύσσεται συνήθως και στα δύο μάτια, αλλά μερικές φορές επηρεάζει μόνο το ένα. Οι περισσότεροι καταρράκτες εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της ηλικίας, συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών.
Ο καταρράκτης είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες απώλειας της όρασης παγκοσμίως, ωστόσο είναι αντιμετωπίσιμος.
Τι προκαλεί τον καταρράκτη;
Καθώς μεγαλώνουμε, οι πρωτεΐνες που συνθέτουν τον φυσικό φακό του ματιού συσσωρεύονται μεταξύ τους. Αυτές οι συστάδες πρωτεϊνών είναι αυτές που προκαλούν τη θολότητα. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να μεγαλώσουν και να θολώσουν ακόμα περισσότερο τον φακό, κάτι που καθιστά την όραση αδύνατη.
Ο φακός μέσα στο μάτι λειτουργεί όπως ο φακός της κάμερας, ανακατευθύνοντας το φως στον αμφιβληστροειδή, έτσι ώστε να έχουμε καθαρή όραση. Προσαρμόζει επίσης την εστίαση του ματιού, επιτρέποντάς μας να βλέπουμε τα πράγματα τόσο από κοντά όσο και από μακριά.
Το νερό και η πρωτεΐνη αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των συστατικών του φακού του ματιού. Η πρωτεΐνη είναι διατεταγμένη με έναν ακριβή τρόπο που διατηρεί τον φακό καθαρό και αφήνει το φως να περάσει μέσα από αυτόν.
Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα γιατί ο φακός του ματιού αλλάζει καθώς γερνάμε, σχηματίζοντας τον καταρράκτη. Ερευνητές σε όλο τον κόσμο έχουν εντοπίσει παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με την ανάπτυξη του καταρράκτη. Εκτός από την προχωρημένη ηλικία, οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Υπεριώδης ακτινοβολία από το ηλιακό φως, καθώς κι άλλες πηγές εκπομπής της.
- Διαβήτης.
- Υπέρταση.
- Παχυσαρκία.
- Κάπνισμα.
- Παρατεταμένη χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων.
- Φάρμακα στατίνης που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της χοληστερόλης.
- Προηγούμενος τραυματισμός ή φλεγμονή των ματιών.
- Προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στα μάτια.
- Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
- Αλκοολισμός.
- Υψηλή μυωπία.
- Οικογενειακό ιστορικό.
Μια τρέχουσα θεωρία είναι ότι οι οξειδωτικές αλλαγές στον ανθρώπινο φακό μπορεί να είναι η αιτία του καταρράκτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα φρούτα και τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη ορισμένων τύπων καταρράκτη.
Συμπτώματα καταρράκτη
Το μέγεθος του καταρράκτη στην αρχή είναι μικρό κι έχει μικρή επίδραση στην όραση. Τα οπτικά συμπτώματα μπορεί να χρειαστούν μήνες έως χρόνια για να γίνουν αισθητά. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι η όρασή σας είναι λίγο θολή, σαν να κοιτάζετε μέσα από ένα κομμάτι γυαλιού.
Ο καταρράκτης μπορεί να εξελιχθεί με διαφορετικό ρυθμό σε κάθε μάτι, με αποτέλεσμα οπτικά συμπτώματα στο ένα μάτι και φυσιολογική όραση στο άλλο. Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε τα ακόλουθα συμπτώματα με τον καταρράκτη:
- Το φως από τον ήλιο ή τη λάμπα φαίνεται πολύ πιο φωτεινό ή λαμπερό.
- Τα μάτια σας είναι πιο ευαίσθητα στο φως (φωτοευαισθησία).
- Οι προβολείς των αυτοκινήτων φαίνεται να προκαλούν περισσότερη αντανάκλαση όταν οδηγείτε τη νύχτα.
- Οπτικά φωτοστέφανα γύρω από έντονα φώτα.
- Διπλή όραση.
- Αυξημένη δυσκολία στο να εντοπίζεται αντικείμενα σε χώρους με χαμηλό φωτισμό ή τη νύχτα.
- Τα χρώματα μπορεί να μην σας φαίνονται τόσο φωτεινά.
- Θολή ή αμυδρή όραση.
- Για τον εξωτερικό θεατή, ο προχωρημένος καταρράκτης αλλάζει το χρώμα της κόρης από μαύρο σε γκρι.
Ο τύπος του καταρράκτη που έχετε θα επηρεάσει τα συμπτώματα που θα εμφανίσετε αλλά και το πόσο σύντομα αυτά θα εμφανιστούν. Εάν θεωρείτε ότι έχετε καταρράκτη, επισκεφθείτε έναν οφθαλμίατρο για μία ολοκληρωμένη οφθαλμική εξέταση.
Τύποι καταρράκτη
Υπάρχουν πολλοί τύποι καταρράκτη, αλλά μερικοί είναι πολύ πιο συνηθισμένοι από τους άλλους:
- Ο πυρηνικός καταρράκτης είναι η πιο κοινή μορφή καταρράκτη. Σχηματίζεται στο κέντρο του φακού του ματιού (πυρήνας φακού), επιδεινώνοντας σταδιακά και επηρεάζοντας την όραση.
- Ο φλοιώδης καταρράκτης είναι μοιάζει συνήθως με αδιαφανείς ακτίνες που ξεκινούν κοντά στην άκρη του φακού (φλοιός φακού) και αναπτύσσονται προς το κέντρο του. Αυτά αυξάνει την λάμψη του φωτός, επηρεάζοντας σημαντικά την ικανότητα της οδήγησης.
- Ο συγγενής καταρράκτης υπάρχει κατά τη γέννηση στο ένα ή και στα δύο μάτια.
- Ο καταρράκτης που προκαλείται από τραύμα μπορεί να σχηματιστεί οπουδήποτε στον φακό και συχνά να εξελιχθεί σε σχήμα πετάλου.
- Ο οπίσθιος υποκαψικός καταρράκτης αναπτύσσεται στην κεντρική πίσω επιφάνεια του φακού. Αυτοί οι τύποι καταρράκτη τείνουν να αναπτύσσονται πιο γρήγορα από τους άλλους. Τα συμπτώματα συνήθως επηρεάζουν την όρασή σας γύρω από το έντονο φως και τα χρώματα.
Πώς αντιμετωπίζετε τον καταρράκτη;
Όταν αρχίσουν να εμφανίζονται τα συμπτώματα, μπορείτε να βελτιώσετε την όρασή σας με τους εξής τρόπους:
- Χρήση γυαλιών.
- Ισχυρά διεστιακά.
- Μεγεθυντικά γυαλιά.
- Κατάλληλος φωτισμός ή άλλα οπτικά βοηθήματα.
Άλλες επιλογές θεραπείας για καταρράκτη περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση.
Εάν ο καταρράκτης αρχίσει να επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας, τότε ο οφθαλμίατρος μπορεί να σας προτείνει χειρουργική επέμβαση. Το χειρουργείο αυτό θεωρείται χαμηλού κινδύνου και μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε την πρότερη όρασή σας.
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν την κακή όραση αναπόφευκτο γεγονός της γήρανσης, αλλά η επέμβαση του καταρράκτη είναι μια απλή, σχετικά ανώδυνη διαδικασία για την ανάκτηση της όρασης.
Η επέμβαση είναι πολύ επιτυχημένη στην αποκατάσταση της όρασης. Είναι μία από τις χειρουργικές επεμβάσεις που γίνονται πολύ συχνά στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερους από 2 εκατομμύρια Αμερικανούς να υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση καταρράκτη κάθε χρόνο, σύμφωνα με το Prevent Blindness.
Διάγνωση καταρράκτη
Οι οφθαλμίατροι μπορούν να χρησιμοποιήσουν διαφορετικές εξετάσεις για τη διάγνωση του καταρράκτη.
Εξέταση με σχισμοειδή λυχνία: Η σχισμοειδής λυχνία είναι ένα μεγάλο, διόφθαλμο μικροσκόπιο με φωτεινή πηγή φωτός που είναι τοποθετημένο σε ένα μικρό τραπέζι. Επιτρέπει στον οφθαλμίατρό σας να εξετάσει προσεκτικά το μάτι υπό υψηλή μεγέθυνση (συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου του φακού για καταρράκτη).
Εξέταση αμφιβληστροειδούς: Αρχικά, ο οφθαλμίατρος θα διαστέλλει τα μάτια σας με οφθαλμικές σταγόνες, προκαλώντας σιγά-σιγά το άνοιγμα των κόρης. Έτσι ο γιατρό θα αποκτήσει μία πολύ καλύτερη εικόνα για το τι συμβαίνει μέσα στο μάτι. Στη συνέχεια, ο γιατρός εξετάζει τον αμφιβληστροειδή και το οπτικό νεύρο στο πίσω μέρος του ματιού. Μια τέτοια εξέταση παρέχει επίσης την καλύτερη εικόνα για τη δημιουργία του καταρράκτη στον φακό.
Διάθλαση: Κατά τη διάρκεια της διάθλασης, ο οφθαλμίατρος καθορίζει τον βαθμό των διαθλαστικών σας σφαλμάτων και τη συνταγή των γυαλιών που θα σας παρέχει την καλύτερη δυνατή οπτική οξύτητα. Εάν η συνταγή των γυαλιών σας έχει αλλάξει και η όρασή σας δεν μπορεί πλέον να διορθωθεί στο 20/20, είναι πιθανό να έχετε αναπτύξει καταρράκτη.
Ο καταρράκτης δεν απαιτεί πάντα θεραπεία μετά τη διάγνωσή του, ειδικά αν δεν σας ενοχλεί. Αρχικά, μια απλή αλλαγή της συνταγής των γυαλιών σας μπορεί να αποκαταστήσει την επιθυμητή όραση.
Πρόληψη καταρράκτη
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει γνωστός τρόπος, ώστε να σταματήσει η ανάπτυξη του καταρράκτη. Ωστόσο, εάν μπορείτε να περιορίσετε ορισμένους από τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρονται παραπάνω, μπορεί να επιβραδύνεται το ρυθμό εξέλιξής του. Οι τρόποι περιορισμού των παραγόντων κινδύνου του καταρράκτη μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Χρήση γυαλιών ηλίου κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να μειώσετε την έκθεση των ματιών σας στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
- Διακοπή του καπνίσματος.
- Υγιεινή διατροφή και άθληση.
- Διαχείριση και μείωση των επιπλοκών από συνυπάρχουσα υποκείμενα νοσήματα, όπως ο διαβήτης ή η υπέρταση.
- Συχνός οφθαλμολογικός έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση του καταρράκτη.
Πηγή:
allaboutvision.